Tasarım ve Zaman

  Merhaba değerli okuyucularım, bugün tasarımda zaman kavramı hakkında yazacağım. Sizinde bildiğiniz gibi tasarım yapmak ve ortaya bir ürün çıkarmak, matematiksel bir işlemi çözmekten çok daha farklıdır. Şöyle ki, bin kişiye bir matematik sorusu sorarsınız ve tek bir doğru cevap alırsınız ama iş tasarıma gelince durum tamamen farklılaşır, bin tane tasarımcıya tek bir problem verdiğinizde işin sonunda bin adet farklı çözüm ve farklı sonuç aldığınızı görürsünüz. Buda bize tasarımda, başarı, estetik, işlevsellik, farklılık gibi birçok kavramın aslında kişiden kişiye göre değiştiğini ve tek bir 'doğruluk' kavramının var olmasının imkansız olduğunu gösterir. İşte 'tasarımda zaman' kavramı da tıpkı bunun gibidir, her bir tasarımcı size farklı cevaplar, farklı doğrular sunabilir. Bende bu konuyu kendi doğrularımla sizlere aktarmaya çalışacağım, tabi ki bunu yaparken sebep ve sonuç ilişkisinden faydalanacağım.

   Her şeyi ama her şeyi inanılmaz şekilde hızlı tükettiğimiz, çabucak bıkıp çabucak yenisini aldığımız, alırken seçtiğimiz, seçerken mukayese ettiğimiz ve istemediğimiz kadar çeşit bulabildiğimiz bir dönemde yaşamaktayız. Yani tüketiyoruz tükettikçe yenilerine ihtiyaç duyuyoruz, bu tüketim sırasında herkes için zaman kavramı farklı. Mesela ben 3 sene önce 1900 TL verip severek aldığım bir telefonu hala kullanıyorum ve ömrü yeterse bir 3 sene hatta 5-6 sene daha kullanmayı istiyorum, çünkü hem çok para verdiğimi düşünüyorum hemde işimi fazlasıyla görüyor fakat durum birçok tüketici için böyle değil inanılmaz bilinçsiz bir tüketim ve savurganlık söz konusu ama bu firmaların oldukça işine geliyor yani tam istedikleri müşteri profili doymadan harcayan, gerekirse boğazından kısıp telefona, kapaklara, kıyafetlere vb. birçok ürüne hiç düşünmeden para harcayan müşteri kitlesi.
  Durum böyle olunca kimse çıkıp ''Tasarımlarınız zamana meydan okusun!'' veya ''Tasarımlarınız zamanın ötesinde olsun!'' demiyor, çünkü herkes anladı! İnsanların şuan ayıla bayıla aldığı bir ürün 5-6 ay sonra sıradanlaşıyor hatta 1 sene sonra eski oluyor (Buna meydan okuyabilen sayılı tasarımlardan biri Converse All-Star'dır, bu konuyla ilgili makalemi de okumanızı tavsiye ederim.) yani bundan 20-30 sene önceki tasarım anlayışı çok ama çok farklılaşmış durumda, eskiden zamana meydan okuyan ve durdukça klasikleşen tasarım anlayışı günümüzde geçerliliğini tamamen kaybetmiş durumda diye düşünüyorum. Artık kimse bir ürünü alırken acaba kaç sene kullanabilirim diye düşünmüyor, günümüzde bir ürünü sattıran en önemli kavramlardan birisi ''popülarite''dir, kaldı ki bankaların verdiği krediler, markaların hızla ürün yenilemesi ve tasarımda kullanılan materyallerin dayanıksızlığı da bunu destekler nitelikte, sistem bunun üzerine kurulu bugün aldığınız bir bilgisayar 3DS Max 2015'in sistem gereksinimlerini karşılarken aynı bilgisayar 3 sene sonra 3DS Max 2018'in sistem gereksinimlerini karşılamayacak ve bilgisayarınızı değiştirmek zorunda kalacaksınız veya en kötü ihtimalle ek masraf edip ram, harddisk vs. gibi özelliklerini yükselteceksiniz yani bu seferde bilgisayarınızın yedek parçalarını yenilemiş olacaksınız.
  Tükettim çarkında dönüyoruz, benden ufak bir tavsiye; kimse zamanın ötesinde veya 5 sene sonrasına uyum sağlayabilen bir mekan tasarlama çabasına girmesin, kimse 10 yıl kullanılacak bir mutfak robotu tasarlamaya çalışmasın, kimse revize görmeyecek bir logo tasarlamaya çalışmasın! Yanlış anlamayın siz yapamazsınız, başaramazsınız demiyorum, sadece buna ihtiyaç duyan bir tüketici kitlesi yok.